Ιδανικός προορισμός για απόδραση από την Αθήνα, σε απόσταση μόλις μιάμιση ώρας από την πρωτεύουσα, η Λιβαδειά είναι καταπληκτική επιλογή για τριήμερο. Γνωστή για τα σουβλάκια και τα γευστικά ψητά της, η Λιβαδειά έχει πολλά περισσότερα να προσφέρει. Το τριήμερο στη Λιβαδειά περιλαμβάνει εμπειρίες τόσο μέσα στην πόλη όσο και σε γειτονικές προορισμούς όπως ο Ορχομενός, η Χαιρώνεια, ο Πύργος, η Κυρτώνη, το Δίστομο, η Μονή Οσίου Λουκά, η Αράχωβα και η Αντίκυρα.
Η πόλη απλώνεται στις παρυφές του Ελικώνα, της μυθικής κατοικίας των εννέα μουσών. Η Έρκυνα, το ποτάμι με το όνομα της ομώνυμης Νύμφης, διασχίζει την πόλη και της χαρίζει μοναδική ομορφιά στην περιοχή της Κρύας. Στις όχθες του λούζονταν οι πιστοί που ζητούσαν χρησμό από το Τροφώνιο Μαντείο και κάπου εδώ ήταν οι πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης από όπου έπρεπε να πιουν νερό ώστε να ξεχάσουν όσα σκέφτονταν και να θυμούνται όσα τους ειπωθούν.
Επιλέξτε για τη διαμονή σας τη Λιβαδειά, εξερευνήστε την πόλη και χρησιμοποιήστε την ως ορμητήριο για να ανακαλύψετε την περιοχή της με μια σειρά από κρυμμένους θησαυρούς.
Στην τριήμερη αυτή εκδρομή σας περιμένουν πολλές εμπειρίες.
- 1η ημέρα
Λιβαδειά - 2η ημέρα
Χαιρώνεια
Ορχομενός
Πύργος
Κυρτώνη - 3η ημέρα
Μονή Οσίου Λουκά
Δίστομο
Αντίκυρα
Αράχωβα
1η ημέρα
Λιβαδειά
Μια πόλη με έντονη ζωή, η πρωτεύουσα της Βοιωτίας βρίσκεται μόλις 130 χιλιόμετρα από την Αθήνα και είναι αναμφίβολα μία άριστη (αν και παραγνωρισμένη) πρόταση για τριήμερη απόδραση από την Αθήνα.
Η αρχαία ονομασία της πόλης ήταν Μίδεια, ενώ το σημερινό της όνομα το έλαβε από τον Λέβαδο, που μετέφερε τους κατοίκους στη σημερινή θέση της πόλης. Στην αρχαιότητα η πόλη ζούσε στη σκιά του γειτονικού Ορχομενού και ήταν γνωστή κυρίως λόγω του Ιερού τού Τροφωνίου. Κατά τους βυζαντινούς χρόνους γνώρισε μικρή ανάπτυξη ακολουθώντας την τύχη της πλουσιότερης Θήβας, αλλά αποδυναμώθηκε από επιθέσεις Νορμανδών. Όταν οι Φράγκοι και στη συνέχεια οι Καταλανοί και οι Φλωρεντίνοι κατέλαβαν μεγάλο τμήμα της Στερεάς, η Λιβαδειά εντάχθηκε στο Δουκάτο τών Αθηνών. Λίγα χρόνια μετά την πτώση τής Πόλης, η πόλη πέρασε στα χέρια των Οθωμανών και αν και ήταν μία από τις πρώτες περιοχές που επαναστάτησαν το 1821, ελευθερώθηκε οριστικά τον Φεβρουάριο του 1829.
Η πρώτη ημέρα περιλαμβάνει περίπατο στη Λιβαδειά, στην περιοχή της Κρύας και το Τροφώνιο Μαντείο, ανέβασμα στο Καταλανικό Κάστρο και επίσκεψη στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της πόλης.
Κρύα
Στο νοτιότερο τμήμα της πόλης, όσο πορεύεται κανείς προς τον Ελικώνα, βρίσκεται η Κρύα, ένα πανέμορφο τοπίο με έντονη βλάστηση γύρω από τον ποταμό Έρκυνα που ξεκινάει από τις πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης και διασχίζει όλη την πόλη. Περπατήστε δίπλα στο ποτάμι, απολαύστε τη δροσιά του, θαυμάστε τις προτομές που βρίσκονται ανάμεσα στα δέντρα και τα νερά του και φτάστε ως το ανοιχτό θέατρο. Αν αντέχετε την ανάβαση, επισκεφθείτε το εκκλησάκι της Αγίας Ιερουσαλήμ σε μια ψηλή εσοχή του βράχου, κοντά στην σπηλιά της Ζωοδόχου πηγής.
Στην ανατολική όχθη της Έρκυνας βρίσκονται γραφικά, μικρά εκκλησάκια, η Παναγία Ελεούσα (Παλιοπαναγιά) και οι Άγιοι Ανάργυροι, καθώς επίσης εστιατόρια, καφετέριες, ο Νερόμυλος και η παλιά Νεροτριβή που χρησιμοποιούταν για να πλένουν τις φλοκάτες. Εκεί βρίσκεται και το Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της πόλης. Το Καταλανικό Κάστρο δεσπόζει πάνω από την Κρύα, ενώ ακριβώς από κάτω του εσοχές του βράχου αναφέρονται ως αναθήματα του Τροφωνίου.
Η Κρύα είναι μια από τις πιο δημοφιλείς επιλογές για βόλτα δίπλα στα κρυστάλλινα νερά της Έρκυνας, ενώ αρκετοί είναι οι περιπατητές που ακολουθούν το μονοπάτι προς το Τρίχινο Γεφύρι.
Μεσαιωνικό Κάστρο
Το Κάστρο της Λιβαδειάς, στη νότια πλευρά της πόλης, αποτελεί οχυρωματικό οικοδόμημα από τα αρχαία χρόνια, αλλά ανακατασκευάστηκε από τους Βυζαντινούς και πήρε την τελική μορφή του από τους Καταλανούς που είχαν καταλάβει την περιοχή τον 14ο αιώνα. Στην κορυφή του Κάστρου βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας.
Ο χώρος είναι επισκέψιμος και η είσοδος είναι ελεύθερη, αλλά το Κάστρο δεν είναι στην καλύτερη κατάσταση, οπότε απαιτείται προσοχή. Επισκεφθείτε το Κάστρο και απολαύστε τη μαγευτική πανοραμική θέα στην πόλη της Λιβαδειάς.
Μαντείο Τροφωνίου
Το Τροφώνιο Μαντείο ήταν ένα από τα σημαντικότερα μαντεία της Αρχαίας Ελλάδας, και ήταν συχνή πρακτική οι πιστοί να σταματούν πρώτα εδώ για χρησμό και μετά να συνεχίζουν για να πάρουν χρησμό από τους γειτονικούς Δελφούς.
Η κάθοδος στο Μαντείο προέβλεπε ένα μακρύ τελετουργικό, κατά το οποίο οι πιστοί ακολουθούσαν συγκεκριμένη δίαιτα, πλένονταν στην Έρκυνα, έπιναν από τις πηγές της Λήθης και της Μνημοσύνης, πραγματοποιούσαν θυσίες στους θεούς και βίωναν μία εμπειρία που ορκίζονταν να μην μεταφέρουν σε τρίτους, αλλιώς το τίμημα θα ήταν η ζωή τους. Την όλη διαδικασία την εξιστορεί ο Παυσανίας, ο οποίος την βίωσε ο ίδιος όταν ζήτησε με τη σειρά του χρησμό από το μαντείο.
Το θόλος του Τροφωνίου όπου λάμβαναν οι πιστοί τους χρησμούς βρισκόταν στο λόφο του Προφήτη Ηλία. Αυτό που μπορεί να δει όμως ο ταξιδιώτης, πέρα από την Έρκυνα, είναι οι εσοχές στα βράχια κάτω από το Κάστρο, που χρησιμοποιούταν κατά πάσα πιθανότητα για τα αναθήματα των πιστών. Μια πολύ καλή πολυμεσική παρουσίαση της ιστορίας τού Τροφωνίου περιλαμβάνεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο της Λιβαδειάς.
Ιστορικό & Εθνολογικό Μουσείο
Το Ιστορικό & Εθνολογικό Μουσείο Λιβαδειάς βρίσκεται στο υπόγειο τού κτιρίου της Νεροτριβής του Μαγκλαρά. Ο τρόπος που λειτουργούσε η Νεροτριβή φαίνεται ακόμη και σήμερα. Καθώς προσπερνάει κανείς τη Μητρόπολη τής Λιβαδειάς προς την Κρύα, στο αριστερό του χέρι βλέπει κάτι που θυμίζει νερόμυλο. Η συγκεκριμένη κατασκευή τροφοδοτούσε με νερό την διαδικασία πλυσίματος για τις φλοκάτες. Με τα χρόνια, και την άνθιση της ταπητουργίας η ανάγκη για πλύσιμο φλοκάτης μειώθηκε, οπότε σταμάτησε και η λειτουργία τής Νεροτριβής.
Στους χώρους του Μουσείου εκτίθενται κυρίως αντικείμενα από την καθημερινότητα των ντόπιων κατά τον προηγούμενο αιώνα, ενώ παρουσιάζονται και αντικείμενα σημαντικών προσωπικοτήτων του τόπου, όπως ο Λάμπρος Κατσώνης και ο ιστορικός και συγγραφέας Τάκης Λάππας. Οι θεματικές του μουσείου περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, υφαντουργία, ιστορία, ενδυμασία, καθημερινά σκεύη και αγροτικά εργαλεία, καθώς και η σημασία της υδροκίνησης για την ανάπτυξη της πόλης. Στην αίθουσα Εικονικής Πραγματικότητας παρουσιάζεται η ψηφιακή αναπαράσταση του Τροφωνίου.
Πύργος Ρολογιού
Ο Πύργος του Ρολογιού δεν συμπεριλαμβάνεται στα επισκέψιμα αξιοθέατα τής Λιβαδειάς, αλλά είναι ένα από τα ορόσημα της πόλης, το οποίο φαίνεται σχεδόν από κάθε σημείο της. Ο Πύργος χτίστηκε την εποχή των Φράγκων και χρησιμοποιούταν για την τοποθέτηση αναμμένων πυρσών. Το Ρολόι λέγεται ότι δόθηκε ως δώρο από τον αρχαιοκάπηλο λόρδο Έλγιν στους Τούρκους προύχοντες του τόπου το 1803, ώστε να του επιτρέψουν να πραγματοποιήσει ανενόχλητος έρευνες στο Τροφώνιο Μαντείο. Από τότε το Ρολόι έχει αντικατασταθεί και ο Πύργος έχει ανακατασκευαστεί, με τελευταία ανακαίνιση εκείνη του Αναστάσιου Θωμόπουλου το 1941, στη μνήμη τού αδελφού του που έπεσε μαχόμενος στην Αλβανία.
2η ημέρα
Χαιρώνεια – Ορχομενός – Πύργος – Κυρτώνη
Η δεύτερη ημέρα είναι αφιερωμένη στην πλούσια και για πολλούς άγνωστη ιστορία της Βόρειας Βοιωτίας. Στην περιοχή έχουν γίνει κάποιες από τις μάχες που άλλαξαν τον ρου όχι μόνο της Ελληνικής, αλλά και της Παγκόσμιας Ιστορίας. Παράλληλα, εδώ αναπτύχθηκε σημαντικό κομμάτι του Ελληνικού Πολιτισμού από την 6η χιλιετία π.Χ., με ιδιαίτερη άνθηση κατά την Ομηρική περίοδο αλλά και αργότερα έως τα Ελληνιστικά χρόνια. Θεοί, ήρωες και μύθοι έχουν γεννηθεί εδώ, ενώ από αυτή την περιοχή ξεκίνησε και η εποίκιση σημαντικών περιοχών στο Βόρειο Αιγαίο και τα Μικρασιατικά Παράλια, ως τον Εύξεινο Πόντο.
Η διαδρομή κατά τη δεύτερη ημέρα από το Τριήμερο στη Λιβαδειά περιλαμβάνει επίσκεψη στη Χαιρώνεια με τον διάσημο Λέοντα και το Αρχαιολογικό Μουσείο, στη συνέχεια στον Ορχομενό, στον Τάφο τού Μινύα, το Αρχαίο Θέατρο, την Παναγία Σκριπού, την Πηγή των Χαρίτων και τα γειτονικά ιχθυοτροφεία, βόλτα στην Κυρτώνη με τη γραφική πλατεία και στην άλλη πλευρά του Όρους με μαγευτική θέα στον Ευβοϊκό, και μια στάση στον Πύργο για καλοψημένο φρέσκο κρέας.
Χαιρώνεια
Πατρίδα τού Πλούταρχου, η Χαιρώνεια έχει μείνει στην ιστορία κυρίως λόγω των ιστορικών μαχών που έλαβαν χώρα στα εδάφη της, με κύρια εκείνη μεταξύ των Μακεδόνων και των συμμάχων των Αθηναίων και των Θηβαίων. Η ήττα των συμμάχων σε αυτή τη μάχη σήμανε την πτώση της πόλης-κράτους, την εγκαθίδρυση της Μακεδονικής Αυτοκρατορίας και την απαρχή της Ελληνιστικής περιόδου.
Στην πεδιάδα μεταξύ Χαιρώνειας και Ορχομενού, στις εκβολές του βοιωτικού Κηφισού ποταμού διεξήχθη στις 2 Αυγούστου του 338 π.Χ. η μάχη της Χαιρώνειας, όπου οι Μακεδόνες του Φιλίππου Β’, με εξέχοντα τον νεαρό Αλέξανδρο, αναδείχθηκαν θριαμβευτές. Στο πεδίο της μάχης υπάρχει περιστοιχισμένο από ψηλά κυπαρίσσια το πολυάνδριο όπου θάφτηκαν οι νεκροί των Μακεδόνων. Ο αντίστοιχος χώρος ταφής όπου θάφτηκαν οι νεκροί των συμμάχων, μεταξύ των οποίων και οι στρατιώτες του Ιερού Λόχου των Θηβαίων, ήταν στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται ο Λέων της Χαιρώνειας.
Λέοντας Χαιρώνειας
Αν και αρχικά ο Φίλιππος Β’ δεν ήθελε να επιτρέψει την ταφή των νεκρών Θηβαίων, τελικά έδωσε την άδειά του και στον τόπο της ταφής τους στήθηκε επιτύμβιο μνημείο που παρουσιάζει ένα λιοντάρι που κάθεται στα πίσω πόδια. Ο Λέων της Χαιρώνειας είναι ένα επιβλητικό μνημείο ύψους 5,50 μέτρων που συμβολίζει την ανδρεία και των ηρωισμό των στρατιωτών της Θήβας.
Κατά την πάροδο των αιώνων το μνημείο κατέρρευσε. Στις αρχές του 19ου αιώνα, περιηγητές εντόπισαν το κεφάλι και μέλη του λίθινου λέοντα και μετά την συγκρότηση του ελληνικού κράτους έγιναν προσπάθειες αναστήλωσής του. Το 1904, με τη συνδρομή των τηνιακών γλυπτών Λάζαρου Φυτάλη και Λάζαρου Σώχου πραγματοποιήθηκε η αναστήλωση των ευρυμάτων, ενώ τα τμήματα του έργου που δεν βρέθηκαν συμπληρώθηκαν με γκρίζο λίθο Λιβαδειάς. Ο Λέων της Χαιρώνειας στήθηκε σε βάση ύψους 3 μέτρων και το βλέμμα του είναι στραμμένο προς το πολυάνδριο των νεκρών Μακεδόνων.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Ακριβώς δίπλα στον Λέοντα βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Χαιρώνειας. Το μουσείο περιλαμβάνει σημαντικότατα εκθέματα από την ευρύτερη περιοχή της βορειοδυτικής Βοιωτιάς και κυρίως από την Χαιρώνεια, τον Ορχομενό και τη Λιβαδειά. Το μουσείο ιδρύθηκε το 1907 και η έκθεση περιλαμβάνει ευρήματα από τους προϊστορικούς έως και τους πρώτους Χριστιανικούς χρόνους. Απέναντι από το άγαλμα του Λέοντα υπάρχει χώρος στάθμευσης, ο οποίος δεν γίνεται αντιληπτός εύκολα αλλά διαθέτει αρκετό χώρο ώστε να αφήσετε το αυτοκίνητό σας και να απολαύσετε την επίσκεψή σας.
Στον περίβολο του Μουσείου υπάρχουν επιγραφές και επιτύμβιες στήλες καθώς και αρχιτεκτονικά μέλη από μεγάλα ναϊκά οικοδομήματα και βάθρα. Στο εσωτερικό τμήμα του μουσείου παρουσιάζονται όπλα, αγγεία και μικροαντικείμενα που σχετίζονται με τη Μάχη της Χαιρώνειας, αντικείμενα καθημερινής χρήσης των ανθρώπων της νεολιθικής εποχής στην Προϊστορική Βοιωτία και χάλκινα αγγεία από την περιοχή τού Ορχομενού. Παράλληλα στο μουσείο παρουσιάζονται εκθέματα των ιστορικών χρόνων όπως αγγεία, γλυπτά και νομίσματα. Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν τα αγαλματίδια “Ταναγραίες Κόρες”, το ομοίωμα οικίσκου της νεολιθικής εποχής, η ενεπίγραφη βάση του τροπαίου που έστησε ο Ρωμαίος Σύλλας μετά από τη δική του Μάχη της Χαιρώνειας, το άγαλμα της θεάς Κυβέλης, μία λίθινη σφαίρα με ανάγλυφες προτομές του Ήλιου και της Σελήνης, ένας Κούρος από τον Ορχομενό και το τμήμα επιτύμβιας στήλης από την Χαιρώνεια.
Αρχαίο Θέατρο
Συνεχίζοντας κανείς το δρόμο μετά από τον Λέοντα και το Αρχαιολογικό Μουσείο της Χαιρώνειας προς το εσωτερικό της πόλης και στα βόρεια αυτών, μπορεί να βρει κάτω από το ύψωμα Πετραχού το Αρχαίο Θέατρο της Χαιρώνειας, το οποίο βρισκόταν εντός του αρχαίου οικισμού.
Το θέατρο ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα Δαφνηφόρο και την Αρτέμιδα Σοωδίνα και κατασκευάστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. Το κεντρικό του τμήμα, αυτό που σώζεται σήμερα ήταν λαξευμένο στο βράχο. Τα υπόλοιπα τμήματα του κοίλου καθώς επίσης τα καθίσματα της προεδρίας, η σκηνή και τα παρασκήνια δεν έχουν σωθεί. Το θέατρο, δυστυχώς σήμερα είναι εμφανώς παραμελημένο, αλλά αξίζει μία σύντομη στάση. Στην είσοδο του χώρου, ο οποίος δεν είναι περιφραγμένος, βρίσκεται μία λιθόκτιστη βρύση, κατασκευασμένη το 1865 στην κατασκευή της οποίας χρησιμοποιήθηκε και αρχαίο υλικό.
Ορχομενός
Ο Ορχομενός συγκαταλέγεται μεταξύ των κύριων βασιλείων του Ελλαδικού χώρου κατά την εποχή του Τρωικού Πολέμου. Οι Μινύες αποτέλεσαν μία από τις πιο δραστήριες δυναστείες βασιλέων, φέρνοντας πλούτο, πολιτιστική ανάπτυξη, άνθιση του εμπορίου και επέκταση προς τα νησιά του βορείου Αιγαίου και την Μικρά Ασία.
Από το βασίλειο των Μινύων προέρχονται ήρωες και μύθοι. Από εδώ ήταν ο Φρίξος και η Έλλη, που πέταξαν μακριά με το χρυσόμαλλο δέρας με τη βοήθεια της μητέρας τους Νεφέλης, για να γλιτώσουν από τις πλεκτάνες της Ινώς, της δεύτερης γυναίκας του πατέρα τους βασιλιά Αθάμαντα. Απόγονος των Μινύων ήταν ο Ιάσονας και μαζί με αυτούς οργάνωσε την Αργοναυτική εκστρατεία. Και οι δύο μύθοι σχετίζονται με την εξάπλωση του πολιτισμού των Μινύων προς την ανατολή. Στον Ορχομενό μεγάλωσε ο θεός Διόνυσος, για να γλιτώσει από την οργή της Ήρας, ενώ ο Ασκληπιός ήταν γιος του Δία και της Κορωνίδας, κόρης του βασιλιά της πόλης. Η γέννηση του Απόλλωνα τοποθετείται στην Τεγύρα, έξω από τον Ορχομενό, όπου κατέληξε η Λητώ για να γεννήσει ανάμεσα στις πηγές Ελαία και Φοίνικα, κυνηγημένη και αυτή από τη ζηλόφθονη Ήρα.
Οι θεότητες όμως που έχουν συνδεθεί περισσότερο με τον Ορχομενό είναι οι Τρεις Χάριτες. Η Αγλαΐα, η Ευφροσύνη και η Θάλεια, κόρες του Δία και της Ευρυνόμης, λατρεύτηκαν σε όλο τον Ελλαδικό χώρο και συσχετίζονται συχνά με τις Μούσες του γειτονικού Ελικώνα. Η Ακιδαλία πηγή στον Ορχομενό ήταν η πηγή όπου οι τρεις αδερφές έλουζαν την Αφροδίτη, την αρωμάτιζαν και την έντυναν με το Αμβρόσιο Πέπλο που ύφαιναν οι ίδιες.
Ο “χρυσοστόλιστος” Ορχομενός είχε τη φήμη ενός αξιοθαύμαστου βασιλείου, όπου οι τέχνες και τα γράμματα είχαν κυρίαρχη θέση. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο ο ποιητής τής Θεογονίας Ησίοδος, από τη βοιωτική Άσκρη, ζήτησε να κηδευτεί εδώ (ή σύμφωνα με άλλες πηγές μεταφέρθηκε στον Ορχομενό από Ασκρίτες πρόσφυγες μετά από την καταστροφή της πόλης τους).
Σήμερα ο Ορχομενός είναι μία γεωργική περιοχή της οποίας η οικονομία βασίζεται κυρίως στην παραγωγή βαμβακιού. Επισκεφθείτε τον για τα σημαντικότατα αξιοθέατά του, για να γευθείτε τα εξαιρετικής ποιότητας κρέατά του και να αγοράσετε γευστικές πέστροφες. Το καρναβάλι του Ορχομενού είναι από τα καλύτερα στην Στερεά Ελλάδα.
Τάφος του Μινύα
Πρόκειται για Μυκηναϊκό Θολωτό Τάφο, της εποχής των Μινύων. Χτίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. και κατά πάσα πιθανότητα αποτέλεσε τάφο της βασιλικής οικογένειας του μυκηναϊκού Ορχομενού. Ο Θολωτός Τάφος είναι γνωστός και ως Θησαυρός του Μινύα.
Το οικοδόμημα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα του είδους του και θεωρείται αντίστοιχης σημασίας του σύγχρονού του Τάφου του Ατρέα, στις Μυκήνες. Αν και ήταν στολισμένο με χάλκινους ρόδακες, τυμβωρύχοι τόσο κατά την αρχαιότητα όσο και κατά τα μετέπειτα χρόνια φαίνεται να αφαίρεσαν τόσο αυτούς όσο και τα κτερίσματα των νεκρών. Στην βορειοανατολική πλευρά του θαλάμου βρίσκεται ένα μικρό δωμάτιο, όπου σώζεται ακόμη μέρος του ανάγλυφου διάκοσμου της οροφής, σκαλισμένο με ανθέμια, ρόδακες και σπειροειδή κοσμήματα.
Η ανασκαφή του ταφικού μνημείου ξεκίνησε από τον Ερρίκο Σλήμαν στα τέλη του 19ου αιωνα και συνεχίστηκε τις επόμενες δεκαετίες από Γάλλους και Γερμανούς αρχαιολόγους. Ο λόρδος Έλγιν είχε προσπαθήσει και εδώ να πραγματοποιήσει ανασκαφές το 1803, χωρίς επιτυχία.
Αρχαίο Θέατρο
Το Αρχαίο Θέατρο Ορχομενού είναι χτισμένο στους πρόποδες του όρους Ακόντιο και είναι ύστερο του διπλανού του ταφικού μνημείου. Χτίστηκε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. και κατά πάσα πιθανότητα σχετίζεται με την κατάληψη της περιοχής από τους Μακεδόνες. Πρόκειται για θέατρο ενιαίου κοίλου χωρίς διαζώματα.
Εδώ πραγματοποιούνταν οι εκδηλώσεις Χαριτήσια, όπου εορτάζονταν οι Τρεις Χάριτες, αλλά και εορτές και μουσικοί αγώνες προς τιμή του Δία και του Διονύσου, ενώ παράλληλα ο χώρος χρησιμοποιούταν για κάποιο διάστημα και για συνελεύσεις από το Κοινόν των Βοιωτών, όταν οι Μακεδόνες ισοπέδωσαν τη Θήβα και ο Ορχομενός επιβραβεύτηκε ως σύμμαχός τους.
Παναγία Σκριπού
Ο Ναός παίρνει κατά πάσα πιθανότητα το όνομα Σκριπού από το λατινικό scriptus και τις επιγραφές που θα βρει κανείς σε διάφορα σημεία του, είτε πρόκειται για επιγραφές που προστέθηκαν στο εξωτερικό του, είτε για επιγραφές σε αρχαίες πλάκες που χρησιμοποιήθηκαν για την οικοδόμησή του. Η Παναγία τής Σκριπούς, όπως αναφέρονται σε αυτή οι ντόπιοι, χτίστηκε το 874 μ.Χ. και αποτελεί το αρχαιότερο Βυζαντινό μνημείο τής Βοιωτίας, ενώ παράλληλα είναι ο σημαντικότερος ναός του είδους Σταυροειδής Μεταβατικός στον Ελλαδικό χώρο. Η σημασία τής εκκλησίας ήταν τόσο μεγάλη που κατά περιόδους η περιοχή του Ορχομενού ήταν περισσότερο γνωστή ως Σκριπού, παρά με την κανονική της ονομασία.
Όπως αναφέρεται σε μία εξωτερική επιγραφή πίσω από το Ιερό, η Εκκλησία χτίστηκε από τον Λέων, Βασιλικό Πρωτοσπαθάριο, αρχηγό δηλαδή της ανακτορικής φρουράς τής Κωνσταντινούπολης. Ανασκαφές αποκάλυψαν κάτω από την εκκλησία δύο μεγαλοπρεπείς βυζαντινούς τάφους, κατά πάσα πιθανότητα του Λέοντα και της συζύγου του, καθώς και ψηφιδωτό δάπεδο που χρονολογείται από το 480 μ.Χ. και μαρτυρά ότι ο ναός χτίστηκε πάνω σε προγενέστερο παλαιοχριστιανικό ναό. Δυτικά του ναού, στον περίβολό του βρίσκονται Μυκηναϊκά μνημεία, πιθανώς τμήματα ναού αφιερωμένου στις Τρεις Χάριτες.
Η εκκλησία τής Σκριπούς είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση τής Θεοτόκου, καθώς και στους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο, όπως μαρτυρεί το τρισυπόστατο Ιερό Βήμα. Στην Παναγία Σκριπού μπορεί να δει κανείς και μία ασυνήθιστη αγιογραφία, στην οποία εμφανίζεται Θαύμα της Παναγίας και περιλαμβάνονται στρατιώτες και τανκς των Ναζί. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1943 ένα γερμανικό απόσπασμα κατευθυνόταν για αντίποινα προς τον Ορχομενό, όταν ξαφνική βροχή ακινητοποίησε τα τανκς. Ο διοικητής των κατακτητών ανέφερε ότι είδε όραμα της Παναγίας που τον σταμάτησε και έτσι οι Ναζί υποχώρησαν. Μετά το τέλος του πολέμου ο Γερμανός αξιωματικός επισκεπτόταν κάθε χρόνο τη Σκριπού στην επέτειο του Θαύματος.
Πηγές Χαρίτων
Σε μικρή απόσταση από την Παναγία Σκριπού, τον τάφο του Μινύα και το Αρχαίο Θέατρο του Ορχομενού, βρίσκονται οι πηγές των Τριών Χαρίτων. Σε ένα ειδυλλιακό τοπιο με έντονη βλάστηση, η Ακιδαλία Πηγή φανερώνει το σημείο όπου οι Τρεις Χάριτες έλουζαν την Αφροδίτη, την αρωμάτιζαν και την έντυναν με το Αμβρόσιο Πέπλο, το οποίο ύφαιναν οι ίδιες.
Εδώ είναι και το σημείο στο οποίο, κατά τον μύθο, γεννήθηκαν οι Τρεις Χάριτες. Η Αγλαΐα, η Ευφροσύνη και η Θάλεια, ήταν κόρες του Δία και της Ευρυνόμης, ακόλουθοι της Αφροδίτης και θεές της φύσης και της τέρψης. Οι Τρεις Χάριτες ήταν το ιδανικό της ευπροσηγορίας και της σεμνότητας και απεικονίζονται συχνά γυμνές, να κρατιούνται από τους ώμους, οι δύο κοιτώντας μπροστά και η μεσαία γυρισμένη πλάτη, μία σκηνή που ενέπνευσε πολλούς καλλιτέχνες οι οποίοι την αναπαρήγαγαν τόσο σε πίνακες ζωγραφικής όσο και σε γλυπτά.
Οι Χάριτες λατρεύτηκαν σε όλη την Ελλάδα αλλά, σύμφωνα με την παράδοση, η λατρεία τους ξεκίνησε από τον Ορχομενό των Μινύων. Για σειρά αιώνων στον Ορχομενό διοργανώνονταν καλλιτεχνικοί αγώνες με το όνομα Χαριτήσια, προς τιμήν των Χαρίτων.
Η διαδρομή από το Αρχαίο Θέατρο προς τις Πηγές των Χαρίτων, αλλά και τα κοντινά Ιχθυοτροφία Πέστροφας είναι ιδανική για περίπατο και για να απολαύσει κανείς τη φύση.
Ιχθυοτροφεία Πέστροφας
Λίγες εκατοντάδες μέτρα μετά τις πηγές των Χαρίτων, βρίσκονται δύο διαδοχικά Ιχθυοτροφεία Πέστροφας. Η ποιότητα της Πέστροφας του Ορχομενού είναι ξακουστή και στα ιχθυοτροφεία της περιοχής παράγεται γευστικότατη καπνιστή πέστροφα η οποία εξάγεται σε κάθε γωνιά της γης. Τα ιχθυοτροφεία είναι επισκέψιμα και μπορεί κανείς να δει τις πέστροφες να κολυμπούν στα νερά του Μέλανα Ποταμού και φυσικά να προμηθευτεί φρέσκια καπνιστή πέστροφα. Στην κεντρική ροή του ποταμού εκτρέφονται οι μεγάλου και μεσαίου μεγέθους πέστροφες, ενώ στα κανάλια δεξιά και αριστερά του ποταμού οι μικρού μεγέθους και ο γόνος.
Ανάμεσα στις Πηγές των Χαρίτων και τα Ιχθυοτροφεία Πέστροφας υπάρχει το Δημοτικό Αναψυκτήριο του Ορχομενού όπου μπορεί να ξεκουραστεί κανείς και να απολαύσει κανείς το ρόφημά του και τη θέα στον Υφάντειο Λόφο.
Πύργος
Ο Πύργος είναι ένας μικρός οικισμός στα βορειοανατολικά του Ορχομενού. Στην περιοχή μεταξύ Ορχομενού και Πύργου, εκεί που τώρα κανείς βλέπει τις απέραντες καλλιέργειες βαμβακιού, έλαβε χώρα μία από τις πιο σημαντικές (και συνάμα άγνωστες) μάχες της αρχαιότητας, η Μάχη του Ορχομενού. Στην συγκεκριμένη περιοχή συγκρούστηκαν οι δυνάμεις της Ρώμης υπό τον Λεύκιο Κορνήλιο Σύλλα και του Πόντου τού Μιθριδάτη ΣΤ’ υπό τον Αρχέλαο, με θριαμβευτή τον Σύλλα, ο οποίος μετά τη νίκη του έφτιαξε επινίκιο Τρόπαιο, όπως είχε κάνει και με την αντίστοιχη νίκη του στην Χαιρώνεια. Η μάχη αυτή, ουσιαστικά επισφράγισε την κυριαρχία των Ρωμαίων στον Ελλαδικό χώρο.
Σήμερα στον Πύργο, ο οποίος παίρνει το όνομά του από τον Μεσαιωνικό Πύργο που βρίσκεται στον λόφο πάνω από το χωριό, υπάρχουν λίγα σπίτια και μια γραφική πλατεία με δύο ταβέρνες που σερβίρουν εξαιρετικά ψητά. Δοκιμάστε ψητή προβατίνα και αν είστε τυχεροί ψητό αγριογούρουνο.
Κυρτώνη
Η Κυρτώνη ή Κολάκα, διοικητικά ανήκει σε άλλο νομό, τη Φθιώτιδα, αλλά είναι μία εξαιρετική επιλογή για να ολοκληρώσετε τη βόλτα σας. Η Κυρτώνη βρίσκεται σε απόσταση δέκα λεπτών από τον Πύργο και σε υψόμετρο 480 μέτρων. Η περιοχή κατοικήθηκε από τη Νεολιθική εποχή, ενώ γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη κατά τα Αρχαϊκά χρόνια. Ο αρχαίος οικισμός τοποθετείται έξω από το σημερινό χωριό, στην περιοχή Παλιόπυργος, όπου υπάρχει ακόμη τμήμα της αρχαίας οχύρωσης, ενώ μετά από ανασκαφές έχει ανακαλυφθεί και νεκροταφείο της αρχαϊκής περιόδου.
Σήμερα στην Κυρτώνη υπάρχουν λίγα σπίτια και μία γραφική πλατεία με αρκετά δέντρα και δύο καφενεία για να απολαύσει κανείς τη σκιά και το ρόφημά του, καθώς επίσης και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Λίγο πιο έξω από το χωριό, φτάνοντας κανείς στην κορυφή του βουνού, μπορεί να θαυμάσει τη μαγευτική θέα στην περιοχή της Αταλάντης και τον Ευβοϊκό. Στην άλλη πλευρά, στην είσοδο της Κυρτώνης, υπάρχει μια παλιά βρύση με το όνομα Καμίνι. Σύμφωνα με την παράδοση, οι νιόπαντρες γυναίκες που θα πιουν νερό από τη βρύση αυτή θα γεννήσουν αγόρι. Η Κυρτώνη είναι μία πολύ καλή επιλογή για να κλείσετε τη βόλτα σας όλο το χρόνο, αλλά το χειμώνα θα πρέπει να είστε προσεκτικοί γιατί καλύπτεται πολύ συχνά από χιόνι.
3η ημέρα
Όσιος Λουκάς – Δίστομο – Αντίκυρα – Αράχωβα
Η τρίτη ημέρα περιλαμβάνει εκδρομή στη δυτική Βοιωτία. Στη διαδρομή περιλαμβάνονται η Μονή του Οσίου Λουκά, ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα και σημαντικά Βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας, το ιστορικό και μαρτυρικό Δίστομο με την Αρχαιολογική Συλλογή του, το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού και το Μαυσωλείο των Θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου και ολοκλήρωση της διαδρομής στην παραθαλάσσια Αντίκυρα με τις ωραίες παραλίες, τα γραφικά ταβερνάκια και τον Αρχαιολογικό της Χώρο ή στην ορεινή Αράχωβα με τα εξαιρετικά εστιατόριά της, τα γραφικά της σοκάκια και χιονοδρομικό της κέντρο. Ανάλογα με την εποχή μπορείτε να επιλέξετε θάλασσα ή βουνό, ή αν έχετε τη διάθεση μπορείτε φυσικά να επισκεφθείτε και τα δύο.
Ιερά Μονή Όσιου Λουκά
Στη δυτική πλευρά του Ελικώνα, κάτω από την Ακρόπολη του αρχαίου Στείριου, σε απόσταση 30 λεπτών από τη Λιβαδειά, βρίσκεται η Μονή τού Οσίου Λουκά του Στειριώτη, ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά Μνημεία στην Ελλάδα, το οποίο περιλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Ο Όσιος, γεννήθηκε στο Καστρί Φωκίδας το 896, από γονείς που εγκατέλειψαν την Αίγινα υπό τον φόβο των Σαρακηνών. Σε μικρή ηλικία ασπάστηκε τη μοναστική ζωή και μόνασε στην Αθήνα, τη Φωκίδα και την Κορινθία. Μετά από 35 χρόνια μοναχισμού, εγκαταστάθηκε κοντά στο Στείρι, στη σημερινή θέση της Μονής, όπου με χρηματοδότηση του στρατηγού τού Θέματος της Ελλάδας Κρηνίτη, έχτισε τον Ναό της Αγίας Βαρβάρας. Ο Ναός ολοκληρώθηκε από μοναχούς μετά το θάνατο του Οσίου, το 953 και τάφηκε κάτω από το κελί του. Τα επόμενα χρόνια μοναχοί περιέφραξαν το μνήμα με κιγκλίδωμα, έχτισαν σταυροειδές ευκτήριο γύρω από τον τάφο του και οικοδόμησαν τα πρώτα κελιά της μοναστικής κοινότητας.
Ο Όσιος θεράπευε ασθενείς, συμβούλευε τους πιστούς και είχε το χάρισμα της προφητείας. Μία από τις σημαντικότερες προφητείες του ήταν ότι η Κρήτη θα απελευθερωνόταν από τους Άραβες από Βυζαντινό Αυτοκράτορα με το όνομα Ρωμανός, ο οποίος θα ήταν άλλος από αυτόν που βασίλευε εκείνη την εποχή. Οκτώ χρόνια μετά το θάνατο του Οσίου, το 961 μ.Χ., ο Νικηφόρος Φωκάς, στρατηγός του Ρωμανού Β’ απελευθέρωσε το νησί και ο Αυτοκράτορας έχτισε προς τιμή του Οσίου Λουκά μία μεγαλύτερη εκκλησία δίπλα στο Ναό της Αγίας Βαρβάρας.
Το 1020 η εκκλησία που έχτισε ο Ρωμανός Β’ αντικαθίσταται από μία μεγαλύτερη, το Καθολικό, ενώ λίγες δεκαετίες νωρίτερα χτίστηκε και η μικρότερη εκκλησία, αφιερωμένη στην Παναγία. Οι δύο αυτές εκκλησίες είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους. Μπαίνοντας κανείς στο Καθολικό δεν μπορεί παρά να θαυμάσει τον ψηλό ναό με το λιγοστό φως που μπαίνει από ψηλά και φωτίζει τις παμπάλαιες τοιχογραφίες, αριστουργήματα της Βυζαντινής τέχνης. Κάποιες από αυτές είναι του 11ου αιώνα, ενώ άλλες δημιουργήθηκαν μετά από καταστροφικό σεισμό του 1593. Ανάμεσα στα ψηφιδωτά ξεχωρίζει η Νίψη των ποδών των Αποστόλων, ψηλά και αριστερά με έντονα χρώματα και εντυπωσιακές εκφράσεις στα πρόσωπα των Αποστόλων. Η εκκλησία της Παναγίας, είναι εμφανώς μικρότερη και έχει πολλά περίτεχνα μωσαϊκά δαπέδου και αγιογραφίες.
Η Μονή Οσίου Λουκά κατά το πέρασμα των χρόνων ακολούθησε την ιστορία της Ρούμελης. Οι Φράγκοι εκδίωξαν του Ορθόδοξους μοναχούς και εγκατέστησαν Λατίνους οι οποίοι αφαίρεσαν πολλούς θησαυρούς. Στη συνέχεια ο Γοδεφρείδος Β’ Βιλλεαρδουίνος, πρίγκιπας της Αχαΐας, λεηλάτησε ό,τι είχε απομείνει και το μετέφερε στη Ρώμη. Τον 14ο αιώνα, οι Καταλανοί πραγματοποίησαν νέα λεηλασία. Κατά την Τουρκοκρατία το Μοναστήρι πέρασε αρκετές δυσκολίες αλλά και στιγμές ακμής. Τα χρόνια της επανάστασης αποτέλεσε ορμητήριο των Ελλήνων Οπλαρχηγών, μεταξύ των οποίων και του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαΐας, στις 27 Μαρτίου 1821 ευλόγησε τα όπλα των ρουμελιωτών επαναστατών και κήρυξε την επανάσταση στη Στερεά.
Στη μονή υπάρχουν και άλλα δευτερεύοντα κτίσματα μεταξύ των οποίων και το βορδονάρειο στο οποίο (μουσείο σήμερα) εκτίθενται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, προερχόμενες από το ναό του Αγίου Σπυρίδωνος Μεδεώνος στην περιοχή της Αντίκυρας. Εντυπωσιακό είναι το ψηφιδωτό που απεικονίζει τον Όσιο Λουκά στην είσοδο του Μοναστηριού. Ο χώρος που απλώνεται στα νότια της Μονής είναι ιδανικός για ξεκούραση, ενώ η θέα προς την κοιλάδα και τα γύρω βουνά είναι εκπληκτική. Στο χώρο υπάρχει και πωλητήριο ενώ μέσα στο Ναό της Παναγίας υπάρχουν και παραδοσιακά λουκουμάκια για κέρασμα.
Δίστομο
Το Δίστομο, το χωριό που γνώρισε σε όλη την ομότητά της τη θηριωδία των Ναζί, έχει γίνει συνώνυμο του μαρτυρίου και της θυσίας. Ένα χωριό που έχασε 218 αμάχους σε μία μέρα, εκτελεσμένους από τα γερμανικά στρατεύματα λίγους μήνες πριν από την απελευθέρωση της χώρας. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν και 45 παιδιά και 20 βρέφη.
Η αρχαία ονομασία τού Διστόμου ήταν Άμβροσσος, από τον ομώνυμο ήρωα και ιδρυτή της. Στην πόλη υπήρχε ιερό της θεάς Αρτέμιδος Δικτυνναίας.Στο πέρασμα των αιώνων γνώρισε πολλές καταστροφές και λεηλασίες, από πολλούς κατακτητές, όπως ο Ξέρξης, ο Φίλιππος Β’, οι Γότθοι, οι Ούννοι και οι Σλάβοι. Η περιοχή καταλήφθηκε επίσης από τους Φράγκους, τους Ενετούς, τους Καταλανούς και τους Οθωμανούς. Κατά την Επανάσταση του 1821, στο Δίστομο έγιναν σημαντικές μάχες, το 1825 και το 1827.
Σήμερα το Δίστομο είναι ένα χωριό με έντονη ζωή και αξίζει να σταματήσει κανείς στην πλατεία για να απολαύσει τον καφέ του πριν επισκεφθεί τα αξιοθέατά του. Ανάμεσα στα αξιοθέατα μπορεί κανείς να δει το Μουσείο των Θυμάτων του Ναζισμού, το Μαυσωλείο των Θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου στην κορυφή του λόφου Κάναλες και την Αρχαιολογική Συλλογή του Διστομου.
Μαυσωλείο Θυμάτων Σφαγής Διστόμου
Τοποθετημένο στην κορυφή του λόφου Κάναλες, πάνω από το Δίστομο, ώστε να φαίνεται από μακριά και να θυμίζει πάντα την Σφαγή του Διστόμου και τι μπορεί να προκαλέσει η ανθρώπινη βαρβαρότητα, βρίσκεται το Μαυσωλείο των Θυμάτων της Σφαγής της 10ης Ιουνίου 1944 στο Δίστομο.
Το πρωί εκείνης της μέρας Γερμανικά στρατεύματα που κατευθύνονταν προς την Αράχωβα δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν. Αποδίδοντας την επίθεση σε ειδοποίηση των ανταρτών από κατοίκους του Διστόμου όπου είχαν βρεθεί νωρίτερα, επέστρεψαν στο χωριό, το πυρπόλησαν και εκτέλεσαν 218 κατοίκους, μεταξύ των οποίων πολλές γυναίκες, παιδιά και βρέφη. Ο διοικητής των Ες-Ες που διέταξε την θηριωδία αν και συνελήφθη εκδόθηκε στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση και δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να λογοδοτήσει για το έγκλημά του.
Στο Μαυσωλείο των Θυμάτων υπάρχουν στον εσωτερικό χώρο τα λείψανα των θυμάτων της Σφαγής του Διστόμου. Στον εξωτερικό χώρο υπάρχει μαρμάρινο μνημείο με παραστάσεις από τη σφαγή και χαραγμένα τα ονόματα των θυμάτων. Αξίζει να επισκεφθεί κανείς το Μαυσωλείο (το εσωτερικό δεν είναι επισκέψιμο) για να έρθει πιο κοντά σε ένα τόσο σημαντικό συμβάν της νεότερης ιστορίας μας αλλά και να αποτίσει φόρο τιμής στα θύματα της σφαγής.
Η πρόσβαση γίνεται άνετα με αυτοκίνητο και η θέα στην γύρω περιοχή είναι εκπληκτική.
Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού
Το Μουσείο του Διστόμου για τα Θύματα του Ναζισμού δημιουργήθηκε το 2005 στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου της πόλης. Το μουσείο είναι χωρισμένο σε δύο επίπεδα. Στον πρώτο χώρο εκτίθενται οι φωτογραφίες όλων των θυμάτων, ενώ στον προθάλαμο παρουσιάζονται εφημερίδες και περιοδικές εκδόσεις της εποχής με την κάλυψη της σφαγής.
Στον δεύτερο χώρο μέσω οπτικοακουστικών μέσων αναδεικνύονται τα γεγονότα του 1944 με ειδικά αφιερώματα για τη σφαγή. Στο Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού παρουσιάζονται και ποιήματα των Νικηφόρου Βρεττάκου και Ανδρέα Τσούρα, αφιερωμένα στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας.
Αρχαιολογική Συλλογή
Η Αρχαιολογική Συλλογή του Διστόμου περιέχει σημαντικά ευρήματα, τόσο από την Αρχαία Άμβροσσο, όσο και από αρχαίους οικισμούς της ευρύτερης περιοχής όπως Μεδεώνα (ακρόπολη και νεκροταφείο), Καρακόλιθο, Αντίκυρα και Βούλιδα (Ζάλτσα). Τα ευρήματα ξεκινούν από την εποχή του Χαλκού και φτάνουν ως τους πρώιμους βυζαντινούς χρόνους.
Στον προθάλαμο εκτίθενται επιτύμβιες στήλες της κλασικής, ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής. Στην πρώτη αίθουσα παρουσιάζονται εκθέματα από ανασκαφές στο Δίστομο και την Αντίκυρα. Η δεύτερη αίθουσα της Αρχαιολογικής Συλλογής του Διστόμου παρουσιάζει την κεραμική της περιοχής και περιλαμβάνει κυρίως αρχαία αγγεία. Στο μέσο της αίθουσας εκτίθεται σε αναπαράσταση ταφή σε εγχυτρισμό του 6ου αι. π.Χ. από την περιοχή Ελαιώνας της Αντίκυρας.
Αντίκυρα
Η Αντίκυρα και τα γειτονικά Άσπρα Σπίτια, αποτελούν ουσιαστικά την έξοδο των Λιβαδέων προς τη θάλασσα. Μετά από μία στριφογυριστή διαδρομή αντικρίζει κανείς τον απάνεμο κόλπο της Αντίκυρας, με τον επιβλητικό βουνό Κεφαλή να κρύβει τον Κορινθιακό.
Η περιοχή της Αντίκυρας πρωτοκατοικήθηκε τον 16ο αίωνα π.Χ., στην σημερινή περιοχή Παλάτια, και το όνομά της ήταν Κυπάρισσος. Με την ονομασία αυτή αναφέρεται στην Ιλιάδα, στη λίστα των πόλεων που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο. Το μετέπειτα όνομά της το παίρνει τον 9ο αιώνα π.Χ. από τον ήρωά της Αντικυρέα, ο οποίος χρησιμοποίησε το φυτό Ελλέβορο που φύτρωνε στην περιοχή για να γιατρέψει τον Ηρακλή από τον παροξυσμό λόγω του οποίου σκότωσε τα τρία παιδιά του. Η Αντίκυρα γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση έως και τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. και παρόλο πο καταστράφηκε δύο φορές από τον Φίλιππο και από την Αιτωλική Συμμαχία, συνέχισε σύμφωνα με τον Παυσανία να περιλαμβάνεται ανάμεσα στις κύριες πόλεις της Φωκίδας. Η πόλη διέθετε δικό της νόμισμα, τρία ιερά – της Αθήνας, της Αρτέμιδας και του Ποσειδώνα – θέατρο και γυμναστήρια.
Τον 6ο αιώνα μ.Χ. η πόλη έχει πλέον ασπαστεί τον Χριστιανισμό και ως επισκοπή διαθέτει πεντάκλιτη Βασιλική, η οποία σήμερα είναι επισκέψιμη και μπορεί κανείς να θαυμάσει το περίτεχνο ψηφιδωτό της δάπεδο. Μετά από ένα σεισμό η Αντίκυρα εγκαταλείπεται και αναφέρεται ξανά τον 19ο αιώνα σε δυτικούς χάρτες με την ονομασία Άσπρα Σπίτια. Στα νεότερα χρόνια κατά τον Β’ Παγκόσμιο κάτοικοι της Αντίκυρας ανακόπτουν μαζί με κατοίκους από το Στείρι και το Δίστομο, στη Χαράδρα της Στενής, Ιταλικές και Γερμανικές δυνάμεις, προκαλώντας σημαντικές απώλειες στους κατακτητές.
Σήμερα η Αντίκυρα αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή θέρετρα της Βοιωτίας με πολλές παραλίες, ξενοδοχεία, ταβέρνες και μπαράκια. Κάτω από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου υπάρχει μία μικρή αμμουδιά, ενώ παραλία υπάρχει και στην είσοδο της πόλης. Σε κοντινή απόσταση από τον οικισμό, στα δυτικά του βράχου όπου δεσπόζει το εκκλησάκι των Αγίων Ισιδώρων, βρίσκεται η ομώνυμη παραλία πλήρως οργανωμένη και βραβευμένη με Γαλάζια Σημαία. Λίγα χιλιόμετρα δυτικότερα, θα βρείτε τους Ποταμούς με μία απομονωμένη ήσυχη παραλία ενώ ακόμη πιο πέρα, πολύ καλή επιλογή είναι οι Βάλτοι. Στα ανατολικά, κάτω από το στρατόπεδο της Αεροπορίας υπάρχει άλλη μία καλή επιλογή για μπάνιο, ενώ πιο πέρα βρίσκεται η παραλία του Κούτρου (ή της Μόκας).
Απολαύστε το μπάνιο σας στα νερά του Κορινθιακού Κόλπου, επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο και τη Βυζαντινή Βασιλική, περπατήστε στον μόλο, φωτογραφίστε τον παλιό Φάρο, γευτείτε φρέσκα θαλασσινά και ψάρια στις ταβέρνες ή ξεκουραστείτε πίνοντας καφέ στις καφετέριες δίπλα στο κύμα. Η Αντίκυρα είναι η παραθαλάσσια έκπληξη που επιφυλάσσει η Βοιωτία στους επισκέπτες της.
Αράχωβα
Η Αράχωβα αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς για χειμερινές διακοπές στην Ελλάδα, με χιλιάδες φανατικούς επισκέπτες να την επιλέγουν κάθε Σαββατοκύριακο. Το τριήμερο στην Αράχωβα μπορεί φυσικά να είναι μία αυτόνομη εκδρομή, αλλά εδώ το γραφικό αυτό χωριό της Βοιωτίας περιλαμβάνεται ως μία στάση για φαγητό ή καφέ.
Στις νότιες πλαγιές του Παρνασσού, σε υψόμετρο 960 μέτρων, η Αράχωβα είναι χτισμένη αμφιθεατρικά και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με την γραφικότητα της και την ομορφιά των τοπίων της. Γνωστή για την αγάπη των εγχώριων διασημοτήτων προς αυτή, η Αράχωβα έχει πολλά περισσότερα να επιδείξει από την εικόνα του κοσμοπολίτικου προορισμού.
Η περιοχή της Αράχωβας κατοικήθηκε από τη νεολιθική εποχή και συνδέεται με την Ομηρική Ανεμώρεια. Κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ. καταστροφικός σεισμός ανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν την περιοχή, η οποία ξανακατοικήθηκε τον 14ο αιώνα, υπό την οργάνωση του Φράγκου φεουδάρχη Ντε Νέσλε. Τον 17ο αιώνα, μαρτυρίες αναφέρουν ότι η Αράχωβα είχε 200-300 οικογένειες, κυρίως Έλληνες, λίγους Αρβανίτες και μόλις έναν Τούρκο. Το 1803 η Αράχωβα πυρπολήθηκε από τους Τούρκους, ενώ κατά την επανάσταση έλαβε ενεργά μέρος στον αγώνα. Το 1826, στη Μάχη της Αράχωβας, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και οι πολεμιστές του νίκησαν 2000 Τουρκαλβανούς, επιτυγχάνοντας μία σημαντική νίκη για την πορεία της Επανάστασης.
Σήμα κατατεθέν του χωριού είναι το Ρολόι που δεσπόζει στο Βράχο της Ώρας. Η θέα από εκεί είναι μαγευτική. Διακόσια σαράντα έξι σκαλοπάτια οδηγούν στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Η εκκλησία αποτέλεσε ορμητήριο του Καραϊσκάκη, ενώ στο ίδιο χώρο σήμερα υπάρχουν και δύο κανόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Άλλο ένα σημείο που προσφέρει εκπληκτική θέα. Στο κτήριο του παλιού Δημοτικού Σχολείου της πόλης στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο Αράχωβας. Η περατζάδα, ο κεντρικός δρόμος της Αράχωβας, είναι σημείο περιπάτου, αλλά και αγορών, αφού εδώ είναι η πλειοψηφία των εμπορικών μαγαζιών, καθώς και πολλά εστιατόρια και καφέ. Ιδανική επιλογή για ξεκούραση είναι η Πλατεία Λάκκα, πλακόστρωτη και με αρκετές επιλογές για καφέ, ποτό και ελαφρύ φαγητό.
Σε μικρή απόσταση από την Αράχωβα βρίσκεται το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού, με 21 πίστες και 7 διαδρομές συνολικού μήκους 36 χιλιομέτρων. Ιδανική επιλογή για τους λάτρεις του σκι και του snowboard. Παράλληλα, στο χωριό είναι διαθέσιμη μία σειρά από εναλλακτικές επιλογές για αθλητισμό και αναψυχή όπως ιππασία, πεζοπορία, ορειβασία, ποδηλασία και snowmobile.
Ταξιδιωτικές Πληροφορίες
Που να μείνετε
Τα ξενοδοχεία στη Λιβαδειά δεν είναι πολλά, οπότε εάν προετοιμάζετε Τριήμερο ή Σαββατοκύριακο στη Λιβαδειά, καλό είναι να κάνετε την κράτησή σας νωρίς.
Ξενοδοχεία στη Λιβαδειά
Ενοικιαζόμενα Δωμάτια στη Λιβαδειά ή σε κοντινά χωριά
- Kria Springs
- Περίδρομος
- Boutique Rooms “O” (στον Ορχομενό)
Πού να φάτε
- Ταξίμι στη Λιβαδειά. Στην αρχή της Κρύας δίπλα στο εκκλησάκι της Παναγίας, το Ταξίμι είναι ένα όμορφο, μικρό μεζεδοπωλείο με παραδοσιακές γεύσεις και ωραία θέα στην περιοχή της Κρύας.
- Όλα στα Κάρβουνα στη Λιβαδειά. Στην οδό Καλλιαγκάκη 17, βρίσκεται κρυμμένο ένα μικρό σουβλατζίδικο με την επιγραφή Σουβλάκια Μπιφτέκια, Όλα στα Κάρβουνα. Σερβίρει μόνο απόγευμα και μόνο πακέτο και στο χέρι, αλλά εδώ θα φάτε τις πιο νόστιμες πίτες με σουβλάκι και πίτες με μπιφτέκι.
- Κατρούτσο στη Λιβαδειά. Στην είσοδο της πόλης, στη συμβολή Φίλωνος και Αισχύλου, το Κατρούτσο προσφέρει ένα εξαιρετικά πλούσιο μενού από γευστικά ψητά της ώρας και ορεκτικά, με φιλική εξυπηρέτηση και κοσμοσυρροή από ντόπιους.
- Εν Οίκω στη Χαιρώνεια. Προσεγμένος, εκλεπτυσμένος χώρος, εξαιρετικό service και πολύ όμορφες γεύσεις. Το Εν Οίκω είναι μια διαφορετική επιλογή για δείπνο στην περιοχή.
- Soul Kitchen Bar στον Ορχομενό. Café στην Πλατεία Ηρώων, με μικρή λίστα κυρίως κρεατικών και ζυμαρικών, αλλά και καθημερινά μαγειρευτά πιάτα ημέρας.
- Προβατίνα στον Πύργο. Στις δύο ψησταριές της πλατείας στο χωριό Πύργος, της Μαρίας και της Ρούλας, θα φάτε τη πιο νόστιμη ψητή προβατίνα. Αν είστε τυχεροί μπορεί να υπάρχει και ψητό αγριογούρουνο.
- Ταβέρνα Καπλάνης στην Αράχωβα. Μια από τις πιο παλιές ταβέρνες στην Αράχωβα, ο Καπλάνης είναι μια από τις καλύτερες επιλογές για καλό φαγητό σε φυσιολογικές τιμές.
Τι να φάτε
Να φάτε σουβλάκια στη Λιβαδειά, προβατίνα και αγριογούρουνα και κοντοσούβλι αρνίσιο σε όλη την περιοχή. Το οψιμοτύρι (μπορεί να το ακούσετε και ως ψομοτύρι) είναι ένα κρεμώδες τυρί που παράγεται από αιγοπρόβειο γιαούρτι, τριμμένη φέτα και αλάτι. Η φορμαέλα, παραδοσιακό τυρί της Αράχωβας, είναι ημίσκληρο τυρί με πικάντικη γεύση. Δοκιμάστε επίσης τοπικές χυλοπίτες και τραχανά γλυκό ή ξινό. Η ευρύτερη περιοχή έχει εξαιρετικό κρασί.
Πώς να πάτε
Λόγω της κοντινής της απόστασης από την Αθήνα (κάτι λιγότερο από μιάμιση ώρα – 144 χιλιόμετρα), η Λιβαδειά είναι μια από τις καλύτερες επιλογές για απόδραση από την πόλη.
Η εξαιρετική και εύκολη διαδρομή στην Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας διαρκεί λίγο παραπάνω από μία ώρα, ενώ το κομμάτι μεταξύ Κάστρου και Λιβαδειάς κατά μήκους της Κωπαϊδας διαρκεί περίπου είκοσι λεπτά και είναι αρκετά καλό, αν και προτείνεται να μην τρέχετε (όχι πάνω από 90 χιλ) ώστε να προλάβετε να αντιδράσετε αν πεταχτεί στο δρόμο κάποιο ζώο (κουνέλι, αλεπού ή …αγριογούρουνο).
